Giá nhà tại đô thị lớn vượt xa khả năng chi trả của người dân, Bộ Xây dựng thừa nhận có yếu tố đầu cơ và thiếu minh bạch quy hoạch

Bộ Xây dựng cho biết giá nhà ở tại nhiều đô thị lớn hiện đã tăng vượt khả năng chi trả của phần lớn người dân, chịu tác động từ hoạt động đầu cơ và việc công khai thông tin quy hoạch còn thiếu minh bạch.

Trong kiến nghị gửi Bộ Xây dựng, cử tri tỉnh Quảng Trị phản ánh tình trạng giá đất và nhà ở tại các khu trung tâm hành chính mới tăng đột biến sau khi sáp nhập địa giới hành chính, ảnh hưởng đáng kể đến đời sống người dân.

Phản hồi vấn đề này, Bộ Xây dựng thừa nhận thị trường bất động sản tại nhiều địa phương, đặc biệt là các đô thị lớn và khu vực đô thị hóa nhanh, đang xuất hiện những diễn biến phức tạp và tiềm ẩn rủi ro. Giá nhà ở tăng mạnh liên tục khiến việc sở hữu nhà của người dân ngày càng khó khăn, nhất là đối với nhóm thu nhập thấp, trung bình và người làm công ăn lương.

Theo báo cáo của Bộ, trong 9 tháng đầu năm, giá căn hộ tại Hà Nội và TP HCM đạt bình quân 70–80 triệu đồng/m², tăng gần 6% so với đầu năm. Một số dự án cao cấp ghi nhận mức giá trên 150 triệu đồng/m², phản ánh mặt bằng giá nhà đang ở mức quá cao so với thu nhập thực tế của người dân đô thị. Trong nhiều trường hợp, giá nhà đất không còn phản ánh đúng quy luật cung – cầu của thị trường.

Bộ Xây dựng cho rằng nguyên nhân xuất phát từ nhiều yếu tố đan xen. Công tác quy hoạch và quản lý phát triển đô thị chưa đồng bộ khiến nguồn cung nhà ở mất cân đối nghiêm trọng giữa các phân khúc. Trong khi nguồn cung dự án cao cấp tập trung ở khu vực trung tâm, nhà ở vừa túi tiền – vốn phục vụ nhu cầu ở thực – lại khan hiếm. Bên cạnh đó, tình trạng đầu cơ, thổi giá và mua bán theo tin đồn vẫn diễn ra phổ biến, đẩy giá nhà vượt xa giá trị thực.

Số liệu từ Viện Nghiên cứu và Đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE) cho thấy 80% lượng căn hộ chào bán tại TP HCM có giá trên 80 triệu đồng/m², trong khi phân khúc bình dân gần như biến mất suốt ba năm qua. Báo cáo của CBRE cũng cho biết 90% nguồn cung mới tại TP HCM và Hà Nội trong quý vừa qua thuộc phân khúc cao cấp, với giá trung bình 87–90 triệu đồng/m², tăng 30–40% so với cùng kỳ năm trước. Cấu trúc sản phẩm trên thị trường hiện nghiêng mạnh về đầu tư, thay vì phục vụ nhu cầu ở thực.

Trước thực trạng này, Bộ Xây dựng cho biết đang phối hợp cùng các địa phương rà soát, điều chỉnh quy hoạch và tháo gỡ vướng mắc pháp lý để đẩy nhanh tiến độ các dự án nhà ở thương mại và nhà ở xã hội. Cơ quan này cũng đề xuất hoàn thiện chính sách tín dụng nhà ở, ưu tiên dòng vốn cho các dự án phục vụ nhu cầu thực thay vì đầu cơ ngắn hạn. Việc công khai thông tin quy hoạch, giá bán và tình trạng pháp lý của dự án được xem là giải pháp then chốt để lập lại trật tự thị trường.

Trong thời gian tới, Bộ sẽ tập trung ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản, bảo đảm khung pháp lý mới có thể áp dụng thống nhất từ đầu năm 2026. Song song đó, Bộ đang xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về thị trường bất động sản, kết nối với hệ thống thông tin đất đai để công khai giá bán, tiến độ và tình trạng pháp lý của từng dự án.

Chương trình phát triển ít nhất một triệu căn nhà ở xã hội giai đoạn 2025–2030 cũng sẽ được đẩy mạnh, với các ưu đãi về đất đai, tín dụng và thủ tục đầu tư dành cho doanh nghiệp tham gia.

Theo Bộ Xây dựng, việc bình ổn thị trường nhà ở không thể dựa vào các biện pháp hành chính ngắn hạn, mà cần một chiến lược phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và hệ thống tài chính. Khi các quy định về minh bạch thông tin, quy hoạch và tín dụng được thực thi hiệu quả, thị trường sẽ tự điều chỉnh, hướng tới trạng thái cân bằng, phát triển bền vững và đáp ứng tốt hơn nhu cầu ở thực của người dân.

Cơ quan này kỳ vọng, việc triển khai đồng bộ các giải pháp trên sẽ giúp thị trường bất động sản ổn định hơn, mặt bằng giá nhà dần trở về mức phù hợp với thu nhập của đại bộ phận người dân, góp phần nâng cao khả năng sở hữu nhà ở, bảo đảm an sinh xã hội và ổn định kinh tế vĩ mô.

Batdongsan.bid (tin tổng hợp)